Geluid als onderdeel van menselijke interactie met technologie kom je in het dagelijks leven overal tegen. Denk bijvoorbeeld aan het geluid tijdens het inchecken bij een OV-poortje, of als je je boodschappen bij de zelfscankassa afrekent. In die zin is audiofeedback niets nieuws. Tegelijkertijd is de rol van audio bij interactie met de intrede van voice control zoals Alexa en Siri sterk veranderd. Daarbij gaan we in zekere zin meer ‘van het scherm af’, bijvoorbeeld omdat schermen in bepaalde situaties sociaal minder geaccepteerd zijn. Neem het verkeer: daar is schermgebruik tegenwoordig behoorlijk taboe.
Kalme technologie
Er is nog een andere reden dat audiodesign voor human-computer interaction relevanter is dan ooit. Volgens CMD-docent Audio Design Frank Kloos is het een probleem dat de audiofeedback in onze techno-samenleving te veel op elkaar lijkt. “Technologie overspoelt ons, probeert allemaal in hetzelfde geluidsspectrum informatie over te brengen. Een voorbeeld is het ziekenhuis: in de verpleging hoort iemand zo’n 8000 signalen op een dag. Dat is niet meer te verwerken. Het gevolg is soms dat het geluid uitgezet wordt.” Hij verwijst naar het boek Calm Technology: Principles and Patterns for Non-Intrusive Design van Amber Case, over het ontwerpen van technologie die naadlozer in het leven van mensen past, zonder te overschreeuwen.
Het CMD Audiolab
Audio design heeft daarom een duidelijke plek gekregen bij CMD Amsterdam. Naast het tweedejaars keuzevak Audio Design dat CMD-docenten Frank Kloos en Bart-Jan Steerenberg geven, is er een Audiolab. Dit is een semiprofessionele studio met onder andere synthesizer, MIDI-apparaat, computer met Ableton software en drumcomputers. Met de binaural microphone kun je audio in 3d opnemen. De minoren Gamedesign en UX Design maken bijvoorbeeld gebruik van het Audiolab. Maar ook een student die een podcast wil opnemen kan er terecht.
Bewustwording
Bij het vak Audio Design experimenteren studenten niet alleen met geluid; ze krijgen ook muziektheorie. Zo leren ze het verschil kennen tussen mineur en majeur en krijgen ze inzicht in de rol van tone of voice. “We leggen uit wat geluidssynthese is, maar ook hoe geluid werkt in de hersenen. Zo kun je geluid van het verkeer wegfilteren als je je focust op iets anders, maar dat duurt langer dan wanneer je met je ogen iets wegfiltert. En als je een paar uur met een soundscape bezig bent, is je gehoor niet meer in staat om nog neutraal te luisteren. Het vak gaat dus ook over bewustwording.”
Tijdens de kick off van het vak in het Muziekgebouw in Amsterdam experimenteren studenten met (vooral) elektronische instrumenten. In de video een impressie. Lees onder de video verder over de audiofeedback die studenten voor de eindopdracht ontwerpen.
Soundscape in de stad
Naast het kennen van alle mogelijkheden van geluid, moet je je bewust zijn van de omgeving om audio voor interactie te kunnen ontwerpen. Onderdeel van de eindopdracht die studenten bij het vak Audio Design maken, is het opnemen van een soundscape in de stad. Ze leggen daarbij interactiemomenten vast, zoals het geluid van het stoplicht als je wacht bij het zebrapad, of de geluiden bij het instappen in de tram. Vervolgens visualiseren ze dit geluid door het in te laden in een spectrogram. Op grond van een analyse ontwerpen ze goede alternatieven voor de huidige audiofeedback. Frank: “We werken user-centred. Mensen lopen in een bepaalde omgeving, dus je hebt ook met omgevingsgeluid te maken. Dat zijn aspecten waar we de student bewust van willen maken.”
Een voorbeeld van de opdracht: CMD-student Joris van de Pavert nam zijn soundscape op in een NS Station. Het viel hem op dat alle interactie bij een OV oplaadpunt gebaseerd is op een enkel geluidje. Daarom besloot hij te onderzoeken hoe hij deze interactie kon verrijken met een nieuw audio-ontwerp. Eerst visualiseerde hij het geluid (zie onderstaande afbeelding) en definieerde hij op welke noten het gebaseerd is.
Spectogram van een audiosignaal tijdens opladen bij een OV oplaadpunt
Vervolgens ontwierp hij nieuwe geluiden die de verschillende interactiemomenten (registratie goedkeuren, registratie afkeuren, opties selecteren, alert dat ov-pas moet worden gescand) bij het opladen beter ondersteunen en meer karakter geven. Hij hield daarbij rekening met de lage achtergrondruis op stations, een geschikte tone of voice en het trekken van de aandacht van de gebruiker. Nieuwsgierig naar het resultaat? Hieronder kun je de geluiden afspelen die Joris heeft ontworpen.
Meer weten over het vak Audiodesign of over het Audiolab van CMD? Neem contact op met docenten Frank Kloos of Bart-Jan Steerenberg.