Als opleiding hechten wij grote waarde aan de feedback van CMD bedrijven op ons onderwijsprogramma. Daarom hebben wij een opleidingsadviesraad opgezet, waar een twintigtal designers, developers en strategen van vooraanstaande CMD bedrijven onderdeel van zijn. Op dinsdagavond 13 januari jl. spraken wij met hen over de opleiding CMD Amsterdam. Wat doen we goed? Wat kan beter? Wat zijn de ontwikkelingen die zij zien bij klanten, collega-bedrijven en technische partijen? In deze blogpost een verslag van deze bijeenkomst. En antwoord op de vraag of CMD’ers verstand van glas moeten hebben.
Digitale thema’s
Namens de CMD curriculumcommissie is de vraag van Jaap Evenhuis welke huidige en toekomstige thema’s in ons vakgebied belangrijk zijn en mogelijk als een richting voor onze opleiding kunnen functioneren. Per tafel worden een aantal thema’s geformuleerd en kort toegelicht. Een greep uit de selectie: ‘Focus op realisatie / afmaken van producten’, ‘Programmeren vanaf de kleuterschool’, ‘Materiaalkennis’, ‘Platformen’, ‘Multi-channel experience’, ‘Cross device designing’, ‘Verdwijnen van de interface’, ‘Actuele ontwikkelingen in lessen’ en ‘Focus op de basis van goed ontwerpen (het ambacht)’. Alle input wordt in de curriculumcommissie verder opgepakt.
Beroepsrollen
André Neumann (teammanager CMD) geeft een korte toelichting op de vijf beroepsrollen die op dit moment binnen CMD Amsterdam richting geven aan het onderwijsprogramma: Interaction Design, Visual Interface Design, Frontend Development, Content Management en Project Management. Hij vraagt of de aanwezige bedrijven deze rollen (h)erkennen.
Bram Hilgersom (LabelA) geeft aan dat de CMD’ers die bij LabelA stagelopen (frontend developers) goed zijn in het meedenken in het ontwerpproces. Zeg maar de ‘vormgevende frontender’. Een student van de ICT opleiding zou sneller beginnen met bouwen. Bram is tevreden over het niveau van CMD-studenten op frontend gebied. Wat studenten bij LabelA o.a. kunnen leren is samenwerken. Ook met collega’s uit andere disciplines (bijv. financiën).
Sebastian Kersten (Momkai) vindt dat je als designer eigenlijk niet meer zonder enige technische kennis goed kunt functioneren. Het ontwerpvak is heel technisch van aard geworden. De brede oriëntatie binnen de opleiding CMD Amsterdam vindt hij ok, mits studenten zich op een gegeven moment wel gaan specialiseren en leren samenwerken met elkaar. Rolf Coppens (Grrr) sluit zich hierbij aan. Projectmanagers die digitale projecten / teams kunnen begeleiden zijn bij Momkai zeer welkom. Je hebt designers en developers (de makers) en hij ziet projectmanagers als de ‘mogelijk makers’. De focus op projectmanagement zou wat hem betreft wat later in de opleiding mogen zitten. De beroepsrol Content Management is zeker belangrijk, maar hij vraagt zich af of contentmanagers van een CMD opleiding moeten komen.
Johan Huijkman (Q42) heeft dit jaar met CMD studenten samengewerkt in het derdejaars project (P6). Verhoudingsgewijs weinig techneuten in deze teams, aldus Johan. Vanuit Q42 worden hoge eisen gesteld aan de studenten. En ze krijgen ook vaak kritische feedback op hun werk. Zo heeft Q42 tot vier keer toe een door studenten gemaakte offerte afgekeurd. Dat vonden de studenten niet leuk :) Ook Johan is blij met de brede oriëntatie van de CMD opleiding; maar zorg dat je wel als student een eigen specialisme ontwikkeld. Begeef je zoveel mogelijk in een omgeving / teams waar je met andere specialisten samenwerkt. Je hoeft niet alles te weten, als je maar weet waar je de kennis of kunde dan wel kunt vinden. Pure projectmanagers die geen verstand van ontwerpen hebben, daar heeft Johan slechte ervaring mee. Ino Paap (IKEA) voegt toe dat een goede projectmanager moet begrijpen wat er op technisch gebied mogelijk is. Je moet je teamleden en je klant wel ‘mee kunnen nemen’ in de ontwikkelingen.
Mattijs Knol (Frog Design) adviseert de opleiding om een keuze te maken in je onderwijsprogramma, zodat je echte vakmensen / specialisten kunt opleiden. Bij Frog Design werken zo’n 500 man. Zij nemen daar geen Interaction Designers aan die geen prototype kunnen maken. En bij Frog Design kennen ze wel degelijk projectmanagers. Anna Offermans (Fabrique) stimuleert het samenwerken van specialisten, omdat je op die manier een goede discussie in een team krijgt en je goed leert om zo je eigen standpunten te formuleren. En daar feedback op leert ontvangen.
Rolf Coppens (Grrr) vertelt dat bij Grrr het visuele ontwerp helemaal door frontenders wordt gedaan. Visuele ontwerpen worden in HTML gepresenteerd. Bij Grrr werken 15 man. Ze hebben daar geen pure projectmanagers. Wel Product Owners. Als je dat zo zou mogen noemen. Dat zou een combinatierol kunnen zijn van een contentmanager en een projectmanager. Edward Hölsken (mediaBunker) voegt er aan toe dat je Project Management beter in een minor terug kunt laten komen, dan er een hele beroepsrol van te maken. De beroepsrol contentmanager zou wat hem betreft niet van een CMD opleiding moeten komen. Sander Wehkamp (Edenspiekermann) vindt dat elke ontwerper in staat moet zijn om een project te managen.
Verder wordt door meerdere personen aangegeven dat grote bedrijven tegenwoordig steeds meer in-house ontwerpers aantrekken. Deze worden steeds vaker ‘weggekaapt’ bij de ontwerpbureau’s waar ze mee samenwerken. Deze ontwikkeling kan interessant zijn voor CMD. Het gaat dan niet alleen meer om d.m.v. projecten nieuwe producten en diensten te creëren, maar ook om het onderhouden/gebruiken van de huidige systemen (de lijnorganisatie) binnen grote organisaties. Ino Paap is daar nu binnen IKEA de vertegenwoordiger van.
Ateliers
Harry Zengerink (opleidingsmanager CMD) vertelt dat CMD bezig is met het versterken van de identiteit van de opleiding. Zowel door een nieuwe huisstijl, maar ook door het realiseren van een viertal ‘vaklokalen’ ingericht op het ‘doen’ en ‘maken’ voor studenten. Tevens wordt nagedacht over een nieuwe organisatie van het onderwijs: werken vanuit ateliers. In deze ateliers bevinden zich studenten, docenten, lectoren, onderzoekers en professionals uit het bedrijfsleven. Het idee is dat studenten een grotere vrijheid krijgen om zich via de verschillende ateliers te ontwikkelen tot startende ontwerpers. Hij vraagt wat de opleidingsadviesraad van dit idee vindt.
Sander Wehkamp (Edenspiekermann) merkt op dat er heel veel keuzevrijheid voor studenten ontstaat. Misschien te veel? De focus lijkt ook te liggen op ‘soft-skills’. Waar leren studenten de ‘hard-skills’ van ontwerpen dan? Het moet geen pret-pakket worden. Als ontwerper moet je soms ook iets leren waar je niet direct zelf voor zou kiezen. Mattijs Knol (Frog Design) voegt toe dat je het samenwerken ook in bedrijven geleerd kan worden. Dat hoeft niet per se de focus van de ateliers te zijn. En kun je wel van een zestienjarige HBO-student verwachten dat hij/zij al direct actieve keuzes voor ateliers kan maken? En levert dit een nieuw type student op? En wat voor type dan?
De aanwezige CMD student reageert ook en geeft aan dat deze atelier-gedachte wel interessant is, maar misschien niet voor iedereen geschikt. Je zou het beter als een keuzetraject kunnen aanbieden, dan er een heel nieuw onderwijsprogramma van te maken. Anestasia (UNITiD) heeft het idee dat studenten via de ateliers niet ergens HEEL goed in worden. Ze doen dan van alles een beetje. Daar zit een risico in.
Verstand van glas
De lead designer bij Apple, Jonathan Ive, heeft in een interview met het London Museum of Design de uitspraak gedaan dat hij het lastig vindt om nieuwe ontwerpers te vinden die echt iets kunnen maken. Er wordt te veel gewerkt met computers en te weinig met fysieke producten. Als je een smartphone ontwerpt wil je toch weten wat glas is en wat je er allemaal mee kunt? Peter Buis (CMD) vraagt de opleidingsadviesraad wat zij van deze uitspraak en het interview vinden. Wat moeten wij als CMD opleiding hiermee?
Edward Hölsken (mediaBunker) geeft aan dat zij wel steeds vaker fysieke producten maken, maar daarin samenwerken met partijen die hier in gespecialiseerd zijn. Ze vormen multidisciplinaire teams, met alle specialisaties aan boord. CMD’ers zouden tijdens hun opleiding wel in contact moeten komen met deze fysieke producten en mogelijkheden, maar je moet geen vak als materiaalleer gaan geven. Je moet wel blijven focussen op de digitale design-skills zoals typografie en vormgeving.
Bij Momkai hebben ze ooit een blue-tooth speaker ontworpen (de Lowdi) waarbij ze op een gegeven moment echt bezig waren met de perfecte mix voor het rubber dat om de speaker heen moest komen, zegt Sebastian Kersten. Hij vindt het belangrijk dat CMD studenten leren op welke manier een ontwerp tot stand komt. En dat dat niet betekent dat je gelijk je laptop openklapt, maar misschien eerst eens een vel papier en een stift pakt.
Bij Frog Design hebben ze een tak die zich richt op industrieel ontwerp. Wel zien ze dat dergelijke opdrachten (voor fysieke producten) in aantal teruglopen. Die gaan meer naar China toe. Ino Paap (IKEA) vindt dat je je als ontwerper moet verdiepen in de materialen waar je mee werkt. Dus voor CMD: het scherm en de interactie. CMD’ers moeten kunnen samenwerken met anders specialisten. Dat is het ‘glas’ van CMD. Daar moet je goed in zijn. Johan Huijkman (Q42) onderschrijft dit. Je hoeft als CMD’er niet alles zelf te weten, maar zorg ervoor dat je op tijd de juiste vakmensen aan boord haalt. Dan kun je via synergie tot innovatieve ideeën en producten komen.
Anestasia (UNITiD) is van mening dat je kennis van fysieke producten niet de focus van een CMD opleiding moet zijn. Je moet het aanbieden als iets extra’s voor studenten. Onderschat het vak industrieel ontwerpen niet, dat doe je er niet even bij! De kern van CMD is niet het scherm. De kern is interactie. Je ontwerpt interactie. En altijd de vraag ‘waarom’ je iets ontwerpt. Dat blijft belangrijk. Een nieuwsgierige, onderzoekende houding is erg belangrijk voor een goede ontwerper.
Voorlopige conclusies
De brede oriëntatie van de CMD opleiding is goed, maar zorg als student wel voor het ontwikkelen van je eigen specialisme. Vakkennis en vaardigheden van digitaal ontwerpen zijn erg belangrijk. Je moet als CMD student ook goed kunnen samenwerken. Met name met medestudenten die andere disciplines hebben. Of misschien wel van andere opleidingen? Wat je als CMD student na de opleiding kunt gaan doen, hangt af van het type bedrijf waar je later in wilt werken. Grotere bedrijven zoeken vaker specialisten, wat kleinere bedrijven zoeken vaker ontwerpers die over meerdere vaardigheden beschikken (bijvoorbeeld frontend en visual skills). Wat spreekt je aan?
Verder waren er wisselende meningen over of de frontenders van CMD wel technisch genoeg zijn. Dit hangt ook van type bedrijf af. Dat geldt ook voor de functies van contentmanagers en projectmanagers. Zeker belangrijk in het bedrijfsleven, maar niet bij alle type bedrijven. En moeten contentmanagers wel van een CMD opleiding komen? Verder vinden we allemaal dat Product Design echt een vak apart is. Dat doe je er bij CMD niet ‘even’ bij. Dus moet CMD dat ook niet gaan aanbieden. Maar wel het samenwerken met bijvoorbeeld (studenten) product designers. Dat je als CMD student ook iets meekrijgt over het ontwerpen VAN devices, i.p.v. alleen VOOR devices. Maar houd je – net als glasblazers en schoenmakers – wel bij je eigen leest.
– Mattijs Blekemolen
Voor meer achtergrondinformatie over dit artikel bekijk op deze site dan ook:
– De opleidingsadviesraad.
– De CMD beroepsrollen.
– Het leven na CMD Amsterdam.