Shoppen zonder sjouwen

Er is in de online retail industrie een schreeuwend tekort aan goede (frontend) developers en UX designers. Dit bleek eens te meer uit gesprekken die ik voerde op de Webwinkel Vakdagen 2016 in de Jaarbeurs te Utrecht. Wat zijn de belangrijkste ontwikkelingen in online retail? Hoe ziet de consument in 2020 zichzelf? Onze opleiding CMD in Amsterdam bevindt zich in een interessante positie als het gaat om vraag en aanbod van nieuwe digitale producten en diensten in de retail sector. Toch zijn er ook ontwikkelingen die wellicht een bedreiging zijn voor afgestudeerde CMD’ers. Je kunt tegenwoordig in drie muisklikken bijna gratis je eigen site of webshop online zetten. Wat betekent dit voor CMD? Een verslag van het bezoek aan de beurs en wat dit voor gevolgen voor ons kan hebben. Leestijd: 5 minuten

Wel eens gehoord van Thuiswinkel.org? Het is de belangenvereniging voor webwinkels in Nederland. Er zijn zo’n 2100 leden. Zoals bijvoorbeeld Coolblue, Bol.com en Wehkamp. Deze week waren opleidingsmanager CMD Amsterdam Harry Zengerink en ik door Thuiswinkel.org uitgenodigd voor de bijeenkomst van hun e-Academy waarin twaalf nieuwe certificaten werden uitgereikt aan opleidingen op het gebied van e-commerce. De e-Academy heeft een competentieprofiel opgesteld met daarin een overzicht van wat voor type e-commerce medewerkers zij nodig hebben. Als je als opleiding studenten opleidt die aan deze competenties voldoen, kom je dus in aanmerking voor een certificaat. Wat opviel was dat dit voornamelijk business georiënteerde opleidingen waren (bijvoorbeeld Commerciële Economie) die dan een onderdeel ‘webshops bouwen’ aan hun curriculum had toegevoegd. Vooralsnog geen CMD opleidingen. We hebben wel gesproken met de e-Academy. Ze willen ons er erg graag bij hebben. Maar ja, willen wij dan aan hun competenties voldoen, of weten wij misschien beter dan zij zelf wat ze nodig hebben? En moeten wij hen daarin adviseren? Wie moet wie certificeren? Mmm…

In het praatje voorafgaand aan de uitreiking van de certificaten vertelde Roald Willemsen (Researcher bij E-commerce Europe) wat hij aan belangrijkste trends op het vlak van online shopping ziet. Zo blijkt de prognose dat er in 2017 18% van alle aankopen online gedaan wordt. In 2020 zal dat waarschijnlijk verder stijgen naar 36%. In totaal koopt 76% van alle Nederlanders wel eens iets online. Consumenten zelf verwachten dat hun online bestedingen in 2020 zullen stijgen naar 50%. Hierbij vormen (vlieg)tickets, accomodaties en food de grootste groep. Verder worden consumenten digitaal steeds ‘krachtiger’, ‘wijzer’ en ‘behendiger’. Het aanschaffen van nieuwe technologieën / devices gaat in een steeds sneller tempo. Duurde het ‘vroeger’ nog een bijvoorbeeld een jaar voordat er een miljoen computers verkocht waren, nu duurt het slechts een maand voordat er een miljoen tablets verkocht zijn. Tot slot geeft Roald aan dat de online marktplaatsen ook steeds groter worden.

Amazon heeft de Amazon Dash Button bedacht, waarmee je in huis makkelijker producten vooruit kunt bestellen, zodat je nooit zonder hoeft komen te zitten. Ik vraag mij af of ik dit zelf in huis zou nemen. Maar goed, voor degenen die willen weten hoe het werkt, zie onderstaand filmpje.

Na de uitreiking van de certificaten heb ik samen met Harry een rondje gelopen over de beursvloer van de Webwinkel Vakdagen. Een tweedaags programma met aandacht voor nieuwe ontwikkelingen rond webwinkels en sprekers uit de digitale media hoek. Onderwerpen als ‘omni-channel’, ‘m-commerce’ en ‘de psychologische geheimen van online touchpoints’ stonden op het menu. Dit alles onder de vlag van Shopping Tomorrow (voorheen Shopping2020). Dit is het platform waar retailers gezamenlijk continu de ontwikkelingen van consumentengedrag, technologie en de (internationale) markt verkennen en tot concrete acties komen om hun eigen concurrentiepositie en die van Nederland te verbeteren. Het onderzoeksplatform is geïnitieerd door Thuiswinkel.org en wordt ondersteund door 24 branche- en belangenverenigingen, van de ANVR (reizen) tot en met het Verbond van Verzekeraars.

Mijn missie voor de anderhalf uur die ik nog over de beurs kon lopen: bedrijven vragen welke afdeling(en) bij hun het hardst groeien, wat voor nieuwe mensen ze daar voor nodig hebben, wat die mensen moeten weten / kunnen en of ze deze nieuwe mensen kunnen vinden. De samenvatting van hun gezamenlijke antwoorden: Goed dat je er bent! We hebben developers nodig! Nu! Veel! Denk aan Frontend, UX! Liefst met kennis van Magento (open source platform om webshops te bouwen, leerde ik), maar ook PHP, HTML / CSS, JAVASCRIPT! Oh, en als ze ook nog object-gericht kunnen programmeren dan nemen we ze direct aan!! We kunnen ze nergens vinden! Hier, mijn kaartje! Morgen bellen?! Eh, ja is goed. Ik ben Mattijs trouwens. Oh sorry, ik ben Dave. Aangenaam. En Dave, is het ook handig als nieuwe medewerkers weten hoe je bijvoorbeeld een goede ‘funnel’ ontwerpt? Wat? Een funnel? Ja, dat bezoekers van een webshop zo snel en gebruiksvriendelijk mogelijk door een aankoopproces heen worden geloodst. Aha…klinkt goed man! Ik kende het niet, maar als het conversie verhoogt ben ik voor! Hoe schrijf je dat? F-U-N-N-E-L. Ok, thanks!

Volgende stand: WorldEMP. Hi, ik ben Frank Kort. Kan ik je helpen? Ja, wat doet WorldEMP? Dat zal ik je zeggen: Er is een tekort aan developers in de Nederlandse online retail sector. Wij zorgen voor nieuwe development collega’s uit het buitenland voor deze organisaties, zonder dat ze hun bedrijf naar bijvoorbeeld India hoeven te verplaatsen voor outsourcing. Wij zorgen bijvoorbeeld voor nieuwe PHP-collega’s uit India bij bedrijven in Nederland. Niet fysiek, maar digitaal. In overleg met klanten maken we een profiel aan en rekruteren we op basis van zachte, culturele criteria als talent en talentontwikkelbaarheid, en harde criteria als scholing en ervaring. Uit een aantal geschikte kandidaten kiezen bedrijven wie ze willen hebben. Die medewerker brengen wij onder in een internationaal WorldEmp kantoor, waar ze onder de beste omstandigheden en opleidingsmogelijkheden kunnen werken. Bij het bedrijf in Nederland zetten wij hardware neer voor een ‘high-tech’ videoverbinding. Het bedrijf ziet en spreekt deze persoon via het internet en bestanden en programma’s kunnen worden gedeeld. Bovendien kan er op elkaars scherm worden meegekeken, zodat eventuele instructies kunnen worden gegeven en aanpassingen kunnen worden doorgevoerd. Het tijdsverschil is daarbij goed te overzien. Kijk, hier op het scherm zie je hoe dat er uit kan zien:

Het is half zes. De beursvloer loopt leeg. Mensen achter de stands delen elkaar gouden kaartjes uit voor de ‘after party’. Met een tas vol magazines over ‘winkelen in de toekomst’ loop ik richting de uitgang. Pak nog even een lauwe bitterbal mee van de Bol.com stand. Vlak voor de uitgang houd ik nog even in bij een bedrijfje dat mini verpakkingsmachines maakt. “Handig voor startende webshoppers die vanuit hun garage een webshop op gaan zetten!”, schreeuwt iemand met een schorre beursstem me toe. Hij verdwijnt achter het zwarte gordijn waar DJ Weppie Winkel zijn set begint. Stel ik me zo voor.

Ik zit in de trein naar Amsterdam en probeer te snappen wat ik heb gezien en wat dit voor CMD betekent. Een schreeuwend tekort aan UX’ers en developers in de online retail branche. Dat moge duidelijk zijn. Kennis van HTML / CSS, JAVA, PHP. En object georiënteerd programmeren. Dan kun je zo aan de slag. Zou natuurlijk goed zijn als je als student ook begrijpt dat jouw ontwerp serieuze gevolgen kan hebben voor de omzet / conversie van een webshop. Hoe kun je vanuit die visie ontwerpen? E-commerce professionals met kennis van digital design. Ze worden te weinig gevonden. Daardoor worden ze soms ook weggekaapt bij organisaties in deze branche. Frusterend, geven bedrijven aan. Heb je net in ze geïnvesteerd, gaan ze naar de concurrent. Daarbij merk ik ook dat lang niet alle organisaties in deze branche op de hoogte zijn van de laatste ontwikkelingen. Funnel? Wat is dat? Ook hier weer kansen voor CMD en CMD’ers: het adviseren van bedrijven in de online retail branche over hoe goed digital design ook je conversie kan verhogen. En hoe een positieve user experience (nieuwe) klanten een prettige ervaring met je organisatie geeft.

Wat mij nog meer opvalt, is dat er steeds meer organisaties ontstaan die het hele ‘webshop-verhaal’ voor ondernemers over kunnen nemen. Platformen waar je als ondernemer makkelijk je eigen webshop kunt opzetten en (laten) onderhouden. Bijvoorbeeld organisaties als Cloudsuite en Divante. Met name bij deze organisaties zijn CMD’ers van harte welkom. Maar blijkbaar wel de technische CMD’ers. Het visuele karakter is voor een groot deel al bepaald / ontworpen in de vorm van templates. Doet mij denken aan hostingbedrijven als bijvoorbeeld Strato. Zag ik laatst een advertentie van. Je kunt hier binnen drie muisklikken je domeinnaam vastleggen, een template voor de site kiezen (460 designs), vullen met je eigen foto’s en tekst en met de laatste klik staat je site online. Nagenoeg gratis. Geen duur ontwerpbureau voor nodig.

Wat betekent dit voor CMD, vraag ik me af als ik vanuit de trein de metro naar CS instap. Zijn ‘do-it-yourself-sites’ als Strato dan concurrentie voor afgestudeerde CMDers? Ik weet niet waarom, maar ineens komt er een metafoor in mij op: stel nou dat we CMD zien als een opleiding tot meubelmaker. Je leert daar echt het ambacht. Wat is een zaag? Hoe werkt die? Wat kun je ermee? En een vijl. Om een ontwerp nog mooier en gebruiksvriendelijker te maken. Daartegenover dan bijvoorbeeld IKEA. Waar je als consument heel goedkoop ook meubels kunt bestellen. Waarom zou je dan nog een meubelmaker inhuren? Veel duurder toch? Mmm… Moet je als meubelmaker dan misschien bij IKEA gaan werken? Nieuwe meubels ontwerpen? Oftewel, als CMD’er bij clubs als Strato gaan werken? Of dus bij Cloudsuite en Divante. Ik denk dat het goed voor de markt is dat er zowel IKEA’s zijn als meubelmakers. Startende ondernemers met 1-2-3-webshops gaan naar Strato. Voor complexere organisaties waar ‘digital’ de kern van hun dienstverlening is, zijn CMD’ers nodig. Of als bedrijven vragen om een ‘omni-channel’ aanpak waarbij gebruiksvriendelijke, digitale producten voor diverse devices de kern vormen. That’s where we come in.

Vanuit de metro loop ik naar mijn fiets in de HvA stalling. Het was een mooie middag. Goed om (weer) te merken dat wij als CMD ons in de ‘sweet-spot’ van digital design bevinden. Niet alleen als uitvoerders, maar ook als adviseurs van digital design. En dat je daar goede knaken mee kunt verdienen. Dat zou misschien nog best wat meer in de opleiding terug mogen komen, wat ik tenminste hoor en zie. Commercieel ontwerpdenken. Ik zie het wel terugkomen, o.a. in Project 4: Retail Reinvented. Webshops ontwerpen. Dat is toch ook digital design in het teken van e-commmerce? Volgens mij leren CMD’ers ook goede funnels ontwerpen. Super belangrijk binnen e-commerce. En wat doen we met de vraag naar kennis van open source platformen als Magento? Een (keuze)onderdeel van de opleiding? In je eigen tijd doen?

Op het pontje naar Noord. Tas vol magazines over de online retail industrie. Leg ik straks op mijn bureau voor docenten en studenten om te lezen. Ik moet glimlachen. Omdat ik ooit eens een verkoper hoorde zeggen “you have to fish where the fish are”. Dat besefte ik mij ook voordat ik naar de beurs ging. Dus had ik vooraf twee foamboardjes gemaakt. Bedoeld voor de bedrijven op de beurs die digital designers zoeken. En waar komen al die mensen op zo’n dag sowieso? Juist, het toilet.

• Mattijs Blekemolen | externe samenwerking CMD Amsterdam. (bron featured image artikel: SEOshop / OnelineRetailer)